Glüten hepimizin ismini öğrendiği son dönemlerin çok konuşulan bir depo protein ailesine verilen genel addır. Buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunur. Her tahılın içinde bu aileden başka protein türü bulunur ve farklı isimlerle anılırlar. Temel olarak özellikle hamurdan elde edilen ekmek gibi gıdalarda dokuyu oluşturur. Glüten suyla bir araya geldiğinde elastik ve havayı hapseden bir doku oluşturur. Bu doku sayesinde nemi korurken hamurda kabarmaya zemin oluşturur.

Bu özelliklerinden ötürü glüteni ekmekte ve makarna gibi bazı gıdalarda güzel bir doku ve uygun nemin korunmasını sağlamak için katkı maddesi olarak kullanırlar.

Her ne kadar “glütensiz yaşam” “glütensiz diyet” söylemleri çok yaygınlaşsa da bu depo proteinler sağlıklı kimseler için çoğunlukla bir risk teşkil etmez. Çölyak hastaları gibi vakalar hariç.

Glüten arpa, buğday, irmik, çavdar gibi birçok tahıl ve tahıl içeren gıdada bulunuyor. Glütensiz beslenmek isteyenlerin yahut buna mecbur olan hastaların gıda paketleri üzerindeki ibarelere bakması gerekiyor. Bazı durumlarda kesin bilgi için üretici firmayla iletişim kurmakta fayda olabilir.

Glütensiz beslenmede yulaf sıklıkla tercih edilse de işlenme, taşınma sürecinde sık sık buğdayla bir arada olduğu unutulmamalıdır. Yulafı glütensiz olarak değerlendirebilmek için diğer ürünlerde kullanılan ekipman ve tesisten ayrı ekipmanlar ve tesislerde işlenmiş olması gerekir.

Glüten ne işe yarar?

Glüten kullanıldığı besinlerde kıvam verici olmasıyla dikkat çekiyor. Mayalanmayı destekliyor. Hamur işlerinde kabarmayı ve doku oluşumunu sağlıyor. Ekmeği yerken yaşadığımız çiğneme hissini glütene borçlu olduğumuz söylenebilir. Evlerimizde yaptığımız ya da dışarıdan satın aldığımız ürünler için kıvam ve doku elbette önemli. Bu yönleriyle glüten buğday, çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunsa da bazı raf ürünlerinde, paketli gıdalarda takviye olarak kullanılıyor.

Glüten diyeti nedir? Kimler Glüten diyeti yapmalı?

Glüten çoğunlukla insan vücudunun tolere ettiği bir ürün. Sağlıklı bireylerin büyük bir kısmında hiçbir sorun oluşturmuyor.

Son yıllarda bazı araştırmalar glüten diyetinin genel sağlık durumuna iyi geldiği ve kişilerin kendini daha dinamik ve canlı hissetmesini sağladığını göstermiştir. Daha popüler olan sonucu ise kilo verdirmesi. Yani hasta olmayan kişiler kendini daha iyi hissetmek ya da kilo vermek için bu diyete başvurabiliyor. Ancak araştırmalarda görülüyor ki sağlık açısından elle tutulur pozitif bir etkisi görülmüyor. Yani bu konuda net bir şey söylemek zor. Daha çok kulaktan kulağa yayılan bir bilgi kirliliği gibi görünüyor. Uzun vadede glütensiz yaşamın insan sağlığına katkısı ölçülememiş ve kanıtlanmamış.

Çölyak hastalığı, Glüten intoleransı, Buğday alerjisi, İrritabl bağırsak sendromu gibi hastalıklara sahip olan kişiler için zararlı olan Glüten diğer kişiler için oldukça masum görünüyor. Bu rahatsızlıklara sahip olanların ise glütenden kesinlikle uzak olması gerekiyor.

Glüten diyeti uygulayanlar alternatif olarak kinoa, patates, esmer pirinç, yulaf, mısır, darı, yağsız sığır eti, deniz ürünleri, tavuk, yumurta, meyve, sebze tüketebiliyor. Un yerine de soya, badem, patates, Hindistan cevizi ve badem ununu tercih edebiliyor.

Glütensiz beslenme uygularken buğday, çavdar gibi besleyici ve lif kaynağı besinlerden uzak durmak gerekiyor. Bu nedenle meyve, sebze, et, balık gibi gıdaları tüketirken yediklerinizi dengelemeye özen göstermeniz gerekir. Sağlıklı bir bireyin bu tip bir beslenme programı uygulaması zor olduğu gibi doğruluğu da tartışılabilir.

Bu yazı hasta kişilere tavsiye niteliğinde değildir. Glüten ve glütensiz beslenme ile ilgili genel bilgiler içerir Eğer glütene karşı hassasiyetiniz olduğunu düşünüyor ya da glütensiz beslenmeyi benimsemek istiyorsanız mutlaka doktorunuza başvurunuz.