Yukka Çiçeği Bakımı, Çoğaltılması

Avize çiçeği diye bilinen Yucca ya da Yukka bitkisinin Latince adı Yucca Elephantipes'tir. Aslında çok fazla alt türü var ama genel ismini bilmek yeterli oluyor. Anladığım kadarıyla bakımları da çok değişmiyor. Genellikle ofislerde tercih edilen bu güzel bitki, salon bitkisi diye yaygın olarak bilinse de, ülkemizin birçok bölgesinde dış mekanda da rahatça yetiştirilebilen bir tür. Hatta bitki dış mekanda daha mutlu olup, çiçeğini de genellikle açık havada yaşadığında gösteriyor.
Yine de Yukka iç mekanda canlı bitki yetiştirmek isteyen, bitki bakımında çok tecrübeli olmayan kişiler için de uygun sayılabilecek, sulamaya dikkat edilirse çok da zorluk çıkarmayan bir bitkidir.
Yucca, Avize çiçeği dar, sivri uçlu yeşil yapraklara sahiptir. Bir gövde üzerinde uzayıp, bu gövdenin tepesinden yapraklar verir. Zaman içinde boyu uzadıkça en alttaki yapraklardan vazgeçer. Böylece gövdesi uzadıkça ve bitki yaş aldıkça gövdesi odunsu bir yapıya bürünür. Yetişkin bir Yucca 170-180 cm boya kadar uzayabilir.

Yucca çiçeğinin Konumu

Yukka direk güneş ışığında mutlu olur. Hatta tam güneş bitkisidir denebilir. Dolaylı ışık aldığında da gelişimini sürdürür. Dikkat edilmesi gereken husus, yeni bir yucca edindiğiniz zaman, daha önce bulunduğu konumun hala bitki üzerinde etkisi olduğunu hatırlamak. Gölgeden alınmış bir bitkiyi direk güneş altına bıraktığımızda, yapraklarında kuruma gözlemlememiz neredeyse kaçınılmaz olacaktır. Benzer şekilde güneşin alnında yetişmiş bir yukka eğer dolaylı ışık ya da gölgeye konarsa, yaprak sararması söz konusu olabileceği gibi, ışık arayışına girerek boynunu bükebilir, gövdesinde incelme söz konusu olabilir. Çünkü bitki gelişimini bulunduğu ortama göre adapte ederek bir ritim tutturur. Bu ortam değiştiğinde ritim aynı hızda değişemez. En iyi yol geldiği ortamı taklit etmek ve eğer yeri değiştirilmek zorundaysa, bunu yavaş yavaş, alıştıra alıştıra yapmak. Direk güneşten önce yarı gölgeye, sonra tam gölgeye doğru adım adım taşımak gibi. Tam gölge demek, sıfır ışık demek değil, gün ışığını en parlak haliyle almak zorunda. Bitkiler ışıkla yaşarlar. İstisnaları hariç. Aralarında daha az ışık ile idare edebilenler olsa da güçlü ışık hemen hemen her zaman bitkilere iyi gelir. Özellikle ev ortamında zaten direk güneş almayan bir noktaya koyacaksak bitkimizi, ışıktan en iyi faydalanabileceği yeri seçmek en doğrusu olacaktır.
Yukka bitkisinin özellikle ofislerde çok tercih edilmesinin nedeni aslında burada yatıyor. Gerçekten birçok ortama ayak uydurabilir. Ancak şartları zorlamamak kaydıyla.
Dış mekanda ise don olduğu dönemlerde korumak, iç mekanlarda tüm bitkiler gibi kışın ısı kaynaklarından korumak elbette önemlidir.

Yukka'nın Sulanması

Tabiri caizse suyu sevemeyen bitkilerden biri Avize çiçeği. Aşırı sulamayı neredeyse hiç kaldıramayan bir tür. İki sulama arasında toprağın kurumasına izin vermek dikkat edilebilecek en önemli hususlardan. Yukka kalın gövdesinde suyu depolar. Fazla su kök çürümesinden de öte, gövdesinde çürümeye neden olabilir.
Kesinlikle delikli saksı olmalı, tabakta kalan su dökülmeli.
Yucca Elephantipes'in nem ihtiyacı
Yukka, nem ihtiyacını düşünmeniz gereken bir tür değil. Tozunu almak için yaprakları nemli bezle silinebilir. Fazla ıslak bırakılmamalı. Gövdesi de aynı şekilde fazla nemden korunmalı. Yani gerekmiyorsa ıslatmayın. Islandıysa kuruması için havadar bir yerde bulundurun.

Yukka'nın Gübre İhtiyacı

Drenajı iyi olan bir toprağa ektiğiniz Yukkanızı, ilkbaharda genel amaçlı bir gübre ile besleyebilirsiniz. Fazla gübre ihtiyacı yoktur. Yani olmasa da olur.

Yukka'nın eksi yönleri

Yavaş büyür. Evde heykel besliyormuşsunuz gibi gelebilir.
Gövdesi dik bir biçimde uzamazsa eğer geri dönüşü olmadığı için biraz can sıkıcı olabilir.
Ani çürümeler oluyor Yucca'larda. Sulamasına çok dikat edilmeli. Hatta rutubetin fazlası bile bir anda gövde çürümesine neden olabilir. Gövdeyi ve yaprakları kurutmayacaksanız eğer, ıslatmanızı önermem.
Geçirgen bir toprakta baktığımız bitkimiz, boyu oldukça uzun olduğu için saksının dengesinin bozulması an meselesidir. Bazı kişiler bunun için saksı altına ağırlık yapacak taşlar koyuyorlar. Bunun için dolomit ya da cam bilyeler de kullanılabilir.
Yukka yetişkin olduğunda neredeyse evlerin tavanına değecek kadar uzamış olur. Bir yerden sonra ya taşımak, açık alana almak ya da budamak gerekecektir.

Yucca bitkisinin artı yönleri

Az ışığı tolere edebilmesi onu konumlandırmayı kolaylaştırır.
Büyüdüğünde gerçekten çok heybetli ve dekoratif görünür.
Az bakım ister.

Yukka çiçeğinin çoğaltılması

Yukka uzun bir gövde üzerinde 2-3 sürgün verebilen ve ya dipten yavrulayan bir tür. Bitkiniz dal vermişse bu dal gövdeden ayrılarak yeni bir saksıya ekilebilir ya da dipten sürgün vermişse bu sürgünler dikkatlice kesilip yine başka bir saksıya aktarılabilir. Dip sürgününün kendi kökü de varsa tutma olasılığı daha yüksek olacaktır. Köksüz kesimlerde, ekim yapmadan önce kestiğiniz parçayı bir gölgede 1 gün kadar (Belki 2) bekletebilirsiniz. Bu tıpkı sukulentlerde yaptığımız gibi, yaranın kurumasına olanak sağlayacaktır. Daha sonra ekmek çürüme riskini azaltmak için daha iyi olabilir.
Yukkanız tek gövde üzerinde büyüyorsa ve başka dalları da olsun istiyorsanız budama önerilir. Gövdeyi olmasını istediğiniz yükseklikte keserseniz kestiğiniz kısma yakın yerlerden dal çıkarması beklenir. Bir ya da birden fazla. Kesilen tepe bölgesini aşı macunu ya da mum ile kapatmak, bitkinin nem kaybetmesine engel olur. Ayrıca dışarıdan gelebilecek zararlılara karşı bitkiyi koruyabilir. Yapılmasını öneririm.
Bu kesim işlemlerinin her zaman steril şekilde yapılması gerekir. Tüm budamalar, şekil vermeler, istenmeyen yaprakları, dökülmüş çiçekleri uzaklaştırmak için yapılacak kesme işlemlerinde kullandığınız aletlerin temiz olduğundan emin olun. Bir mikrop ya da herhangi bir zararlı bulaşışı söz konusu olmasın.
Bu dal ve ya gövdeler birkaç parçaya bölünerek de çoğaltılabilir. Elinizde uzun bir gövde parçası varsa bunu 2'ye, 3'e de bölmenizde bir sakınca yoktur. Aslında aynı ihtimalleri barındırır. En önemlisi; bir bitkiyi kesmeden önce, ona yapacağınız herhangi bir müdahalenin ölümcül olabileceğini lütfen düşünün. Bu tip müdahaleler enfeksiyon riski taşır.
Peki suda mı yoksa toprakta mı çoğaltmalı konusu biraz tartışmalı görünüyor. Yukka suyu çok seven bir bitki olmadığı için suda köklendirmeye çok müsait değil gibi. Toprağa dikmek ve ilk sulamadan sonra kurudukça, tam kuruma değil ama artık nemi kaybetmeye başladığını gördüğünüzde sulamak sağlıklı olacaktır. Yeni köklerin ve yaprakların gelmesi biraz zaman alabilir.
Kullandığınız toprak iyi drenajlı olmalı. Suyu tutan bir toprak olmamalı. Diğer bir ifadeyle, toprak hızlı kurumalı. Bu şekilde düşünürseniz toprağınızın uygun olup olmadığını anlamanız daha kolay olur.
Tohumdan da çoğaltmak mümkündür. Birazdan değineceğim.

Yucca Çiçek açar mı?

Yukka'lar çiçek açan bitkilerdir. Çiçeğini görebilmek için açık havada bakım yapılması öneriliyor. Evde açanları da gördüm. İnternette örneklerini bulabilirsiniz. Bu çiçekler hoş bir koku da yayar. Eğer tohum kesesi yaparsa da, bu tohumlardan yeni bebekler almak mümkün olur.

Photo by Faran Raufi on Unsplash

Photo by Anca Gabriela Zosin on Unsplash